12 Ekim “Dünya Artrit Günü”
12 Ekim günü, tüm dünyada ’Dünya Artrit Günü’ olarak kabul edilmiştir. Kas ve eklem hastalıkları konusundaki duyarlılığı artırmak amacıyla kutlanan bu günde, romatizmal hastalıklar konusunda halkın bilinçlenmesine katkı sağlamak için etkinlikler düzenlenmekte, sağlık uygulamaları konusunda karar alıcıların dikkati çekilerek romatizmal hastalıkların önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu vurgulanmaktadır.
Bu yılın Dünya Artrit Günü temaları “Bel Sağlığı Demek Kaliteli Yaşam Demek” ve “Ankilozan Spondilit Kalıcı Kamburluğa Neden Olabilir” olarak belirlenmiştir. Türkiye Kas Ve İskelet Sistemi Hastalıkları Önleme Ve Kontrol Programı (2015-2020)kapsamında ele alınacak hastalıklar arasında ‘ankilozan spondilit’ ve ‘bel ağrıları’ yer almaktadır.
Bel ağrısı, oldukça sık görülen, yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerinin yanı sıra doğrudan (tanı ve tedavi giderleri) ve dolaylı (iş gücü kaybı) ekonomik kayıplar nedeni ile topluma maliyeti yüksek önemli bir halk sağlığı sorunudur. Ağrının kronikleşmesi ile ortaya çıkan sakatlık özellikle gelişmiş ülkelerde iş gücü kaybı ve üretim azalmasını etkileyen en önemli faktörlerden biri haline gelmiştir. Bel ağrısı bir aktivite (ağır kaldırma) ya da travma (düşme, çarpma) sonrası başlayabileceği gibi belirgin bir neden olmadan da ortaya çıkabilir. Dünyada yapılan araştırmalar ile insanların %70 ile %90’ ının hayatları boyunca en az bir kez bel ağrısı yaşadıkları saptanmıştır. Bel ağrılı hastaların büyük çoğunluğunda kesin etiyolojiyi tam olarak belirlenemediği ve ağrının nedenini ortaya çıkarmak mümkün olmadığından, tanıda, kaynağın mekanik olup olmadığına, tedavide ise ağrı ve fonksiyonel yetersizliğin iyileştirilmesine yönelik yaklaşım hedeflenmelidir. En sık görülen ağrı tipi ise mekanik bel ağrısıdır. Mekanik nedenlere bağlı bel ağrılarından korunmak için;
- Her gün düzenli olarak bel ve karın kaslarını güçlendirici egzersizler yapın
- Gerekli durumlarda ağır nesneleri; beli dik pozisyonda tutup, dizleri bükerek çömelip, ağırlığı kollara ve bacaklara vererek kaldırınız
- Ayakta uzun süre durmaktan kaçınınız
- Çay ve kahve tüketimini azaltınız
- Stresle başa çıkma yöntemleri geliştiriniz
- İşiniz gereği oturuyorsanız, yarım saatte bir ayağa kalkıp vücudunuzu esnetiniz
- Yürüyüş ve yüzme bel ağrısını önlemede uygun sporlardır. Farklı sporlarla uğraşanların spora başlamadan önce ısınma ve sonrasında da esneme (stretching) egzersizlerini yapmaları sakatlıkların önlenmesinde önemlidir.
- Kilo vermek bel ağrısı riskini azaltır.
Bel ağrılarının erken tanısı ve tedavisi için öncelikle toplumsal farkındalığın artırılması gerekmektedir. Özellikle risk faktörüne sahip olan (hamileler, ayakta ve aynı postürde çalışanlar gibi)gruplar doğru vücut biyomekanikleri konusunda eğitilmeli ve egzersize yönlendirilmelidir. Haftanın en az 3 günü bel ağrısı çeken, ağrısı dinlenme ile birkaç saatte geçmeyenler doktora başvurmalıdır.
Ankilozan Spondilit (AS), özellikle omurgayı etkileyen, ağrılı, kronik, ilerleyici, sebebi tam olarak bilinmeyen romatizmal bir hastalıktır. Erkeklerde kadınlara göre daha sık ve ciddidir. AS hastalığının ortaya çıkmasında en önemli faktör genetik yatkınlıktır.
Ankilozan spondilit hastalarında rahatsızlık asıl olarak bel ve boyun hareketlerinde kısıtlanma nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Hastaların yaklaşık %20-30’unda ortaya çıkabilen kalça ekleminde tutulma hayat kalitesini etkileyen önemli bir etkendir.
AS erken tanısı için sorgulanması gereken inflamatuar bel ağrısının varlığıdır. İnflamatuar bel ağrısının özellikleri ise şunlardır;
- 40 yaşından önce başlayan
- 3 aydan uzun süren
- Sinsi karakterde
- İstirahat etmekle artan, hareket etmekle azalan
- Sabahları yarım saatten daha uzun sürebilen tutukluk.
- Gece ağrı ile uyanma da enflamatuvar bel ağrısında önemi olduğu vurgulanmaktadır. Bu belirtilere sahip bireylerin doktorlarına başvurmaları önerilmektedir.